بهداشت آکواریوم

به منظور کنترل بهداشتی آکواریوم و به حداقل رساندن تعویض آب در آن رعایت کلیه نکات چرخه بهداشتی که در ادامه بحث به آن ها اشاره شده است به طور پیوسته ضروری می باشد.

باید توجه داشت که هر یک از نکات این چرخه به تنهایی بخشی از موارد کنترل بهداشتی آکواریوم را در بر می گیرد و با انجام دقیق کلیه موارد چرخه می توان آکواریومی تمیز و زیبا داشت که حتی برای مدت زمان یک سال نیاز به تعویض کامل آب آن نباشد.

وجود نور مناسب در آکواریوم در تولید غذا و خوش رنگ شدن اکثر ماهی ها مثل گوپی، رزی بارب، دیسکوس و… موثر است، اما نور شدید و مستقیم خورشید باعث تولید بیش از حد زی شناوران گیاهی می شود و چون مصرف کننده ای در حد میزان تولید وجود ندارد، این زی شناوران محیط آکواریوم را سبز و خزه ای می کنند و باعث آلودگی آکواریوم می شوند و برای حل این مشکل بهتر است آکواریوم در محلی قرار گیرد که در معرض نور مستقیم خورشید نباشد و برای فراهم کردن نور مورد نیاز آکواریوم از لامپ های مهتابی مخصوص این کار استفاده شود

دمای بالا باعث تحریک بیشتر ماهی ها و افزایش متابولیسم آنها می شود ماهی ها در این دما نیاز غذایی بیشتری پیدا می کنند و در نتیجه محیط آکواریوم با فضولات و یا اضافات مواد غذایی، آلوده می شود. دمای بالا در رشد باکتری ها و دیگر میکروارگانیسم ها نیز موثراست و اگر توده ای از غذا(به صورت اضافه) در آکواریوم باقی بماند، محل تکثیر سریع باکتری ها می شود و عوامل بیماری زا را در آب افزایش می دهد که برای رفع این مشکل دمای آب را همیشه باید کنترل کرد.

دمای مناسب و متعادل برای اکثر گونه های ماهیان زینتی ۲۹-۲۷ درجه سانتی گراد است و در آکواریومی که سیستم فیلتراسیون آن قوی نباشد دما را باید به صورت تدریجی و مناسب در حد پایین نگه داشت تا نیاز غذایی ماهی ها کم شود. با این کار دوره رشد ماهی ها طولانی تر می شود اما به یاد داشته باشید که رعایت بهداشت آکواریوم عمر متوسط ماهی ها را افزایش خواهد داد.

از مهمترین عواملی که باعث آلودگی آب آکواریوم ها می شود، غذا دهی نامناسب است. در صورت غذا دهی بیش از حد به ماهی ها، زمینه بیماری آنها و آلودگی آکواریوم فراهم می شود. برای اینکه غذای اضافی در آکواریوم ایجاد آلودگی نکند باید به نوع غذای مصرفی و مقدار آن توجه شود. یکی از بهترین و کامل ترین غذاها برای ماهیان آکواریومی غذاهای زنده است. نوزاد آرتمیا، آرتمیای بالغ، گاماروس، دافنی، لار و پشه، کرم خونی، کرم سفید و حتی کرم خاکی از این دسته غذاها به شمار می روند. این غذاها علاوه بر کمک به بهداشت آکواریوم، به سلامت، شادابی و زیبایی ماهی ها نیزکمک می کنند، اما باید به این نکته توجه داشت که غذاهای زنده به عنوان مکمل پیشنهاد می شوند.
از غذاهای پایه می توان به مخلوط دل و جگر گوساله، میگو و اسفناج اشاره کرد. این غذا به صورت منجمد تهیه می شود (علاوه بر غذاهایی که در بالا به آنها اشاره شد، غذاهای تجاری آماده نیز در بازار موجود است).

۱- میزان غذا ثابت و تعداد وعده های غذایی افزایش یابد. (غذا را به ماهی بدهیم نه به آب)
۲- میزان غذا در وعده های ابتدایی (صبح) بیشتر و هر چه به وعده های آخر (عصر) نزدیک می شویم به نسبت کاهش یابد.
۳- آخرین وعده غذا دهی بین ۳-۲ ساعت قبل از خاموشی کامل باشد.
۴- هر چه تکه های غذا بیشتر باشد (غذاهای منجمد) تأثیر بیشتری در رشد ماهی ها و رعایت بهداشت آکواریوم دارد البته تا جایی که شکل غذا تغییر نکرده و در آب پخش نشود.
۵- غذا را به صورت پراکنده در آب وارد کنیم نه به صورت توده ای زیرا ماهی ها با حمله به توده غذا باعث پراکندگی و پخش شدن غذا و در نتیجه آلودگی محیط می شوند.
۶- غذاهای زنده به عنوان مکمل غذایی پیشنهاد می شوند.

ماهی هایی که با هم در یک آکواریوم زندگی می کنند نقش مهمی در پاکیزگی محیط زندگی خود دارند و این ماهی ها باید با هم سازگار و نوع تغذیه مشابه داشته باشند.
اگر ماهی های موجود در یک آکواریوم از گونه هایی باشند که یک گونه از کف، یک گونه از وسط و گونه دیگر از سطح آب تغدیه کنند کمترین میزان آلودگی غدایی در محیط آکواریوم ایجاد خواهد شد، زیرا غذایی که به آکواریوم وارد می شود در سه لایه آب توسط ماهی ها خورده شده و درکف تقریباً تمام می شود، در نتیجه اضافات غذایی در آکواریوم باقی نمی ماند. نقش ماهیان کت فیش در نظافت آکواریوم بسیار مهم است و از ارکان بهداشتی آکواریوم به حساب می آید.

آلودگی آب به دو قسمت فیزیکی و شیمیایی تقسیم می شود. اضافات غذایی، ذرات معلق و استفاده از وسایل جانبی آلوده، در ابتدا باعث آلودگی های فیزیکی مانند کثیفی، کدری و تیرگی آب می شوند اما فضولات ماهی ها که دارای آمونیاک هستند ترکیب شیمیایی آب را تحت تأثیر قرار می دهند و باعث آلودگی شیمیایی آب می شوند.

۱- استفاده از فیلتر ریز شنی

۲- استفاده از دستگاه تصفیه برقی

۳- سیفون دستی

در روش استفاده از سیفون دستی به وسیله شیلنگ های مخصوص یا یک شِلنگ باریک، اضافات غذایی و ذرات معلق آکواریوم خارج می شود. در این روش برای جلوگیری از خروج حجم بالای آب از شِلنگی با قطر دهانه کم استفاده می شود. بدیهی است که بعد از هر بار کف شویی باید مقداری آب تازه به آکواریوم اضافه شود.

از موادی مثل رزین (برای سبک کردن آب)، ذغال فعال (برای رفع کدورت و بوی آب و همچنین تنظیم PH) و زئولیت (برای تعادل PH) استفاده می شود.

برای از بین بردن آمونیاک تولید شده توسط ماهیان نیز از بیوفیلترها استفاده می شود. این فیلترها به وسیله باکتری های تجزیه کننده ویژه ای طی فرآیند تصفیه شیمیایی، آمونیاک سمی را به نیترات که سمیت کمتری دارد تبدیل می کنند. باید توجه داشت باکتری های موجود در بیوفیلتر زنده بوده و در صورت خاموشی فیلتر و کمبود اکسیژن و غلظت های بیش از حد مجاز مواد ضدعفونی کننده و آنتی بیوتیک ها در آب آکواریوم از بین خواهند رفت.

اگر در پایان این مقاله تصمیم گرفتید به دنیای پر عشق آکواریوم بپیوندید یا هر سوالی که دارید مشاوران ما بصورت رایگان در خدمت شما هستند